gzimi-global5
  historu e vertet
 
ADEM JASHARI __________________ Adem Jashari lindi nė Prekaz tė Drenicės, mė 28 nėntor 1955 Kėtė vit, Shaban Jasharit, krahas Festės sė Flamurit, qė e festonte pėr ēdo mot, ju shtua edhe njė festė tjetėr - Ditėlindja e djalit tė cilin e pagėzoi: Adem. Dhe ishte e natyrshme qė mbi djepin e t“posalindurit nė kėtė ditė, Djepi tė mbulohej me flamurin e Skėnderbeut. Kėshtu ndodhi atė ditė nė familjen Jashari, nė Prekazin e Ahmet Delisė. Familjes se xha Shabanit iu shtua edhe njė pushkė, nė Drenicė jehuan krismat e pushkėve pėr flamur dhe ushtarin e posalindur tė lirisė. Xha Shabanit ju duk se jehona e pushkėve qė u zbrazėn pėr lindjen e Adem Jasharit po shpėrndahej valė - valė nėpėr Drenicė e Kosovė si jehona "Oooo o o prite, prite Azem Galicėn o heeejjj", e atij sikur ju duk se po ndėgjonte jehonėn: "Prite, prite Adem Jasharin o heeejjj". S“do tė ishte ēudi qė atė ditė, xha Shabani t“i kishte ndėgjuar tė dy jehonat, se atė ditė e kaluara po e pėrcaktonte tė ardhmen, ishin bėrė njė. Atė ditė, Flamuri - Lindja - krisma - jehona ishin determinim i njė lavdije tė madhe. Adem Jashari erdhi nė kėtė botė me tė vetmin ndryshim nga gjithė moshatarėt e tij se ky u lind nė ditėn e fitorevė mė tė lavdishme tė popullit shqiptar, nė Ditėn e 28 Nėntorit. Kėshtu nisi jeta nė vazhdimėsi nė Prekazin e lavdive tė pėrsėritshme. Nė festė me krisma e kėngė edhe vdekjen e bėjnė me krisma e kėngė. Xha Shabani ishte i kujdesshėm me tė gjithė fėmijtė, por ndaj Ademit tregonte njė kujdes tė veēantė, ndoshta pse i kujtohej dita e lindjes, i kujtoheshin krismat e pushkės dhe jehonat e pėrsėritura tė atyre krismave nė 28 Nėntorin e vitit 1955. Xha Shabani pas Luftės sė Dytė Botėrore, pėr njė kohė pati ushtruar profesionin e mėsuesit, por pėr shkak tė veprimtarisė atdhetare ai do tė largohet nga procesi mėsimor dhe do merrej me bujqėsi. Ai pa ndonjė ngurri vendosi tė merrej me punimin e tokės dhe edukimin e fėmijėve nė frymėn e atdhetarizmes. Kėshtu po rritej Ademi sė bashku me vėllezėrit mė tė mėdhenj, Rifatin dhe Hamzėn. Ademi kishte njė interesim tė veēantė pėr armėt, pėr tė bėmat e prekaziotėve gjatė historisė e sidomos i interesonte akti tepėr burrėror i Ahmet Delisė dhe ndihma qė ai i pati dhėnė fqiut, qė ishte sulmuar nga bandat serbe. Sopata e Ahmet Delisė, ajo qė bandės ēetnike i ndau kokat nė dysh, ishtė bėrė legjendė, legjendė e historisė nė mbrojtje tė nderit dhe dinjitetit kombėtar. Adem Jashari kishte njė interesim tė veēantė pėr Emin Latin, prekaziotin bashkėluftėtar tė Azem e Shotė Galicės, tė atij brezi trimash, qė nė gjithė shqiptarinė njiheshin pėr tė burrėri e trimėri. Ndonėse ky brez i trimave me nam tė lirisė, Kosovės nuk i sollen ēlirimin e bashkimin kombėtar, por brezave ju lan amanet: pushkėt trimėrore tė lirisė. Ky amanet pėrcillej nga brezi nė brez, nga luftėtari ke luftėtari me porosi, qė tė pėrcillej si stafetė deri nė fitoren mbi armikun e kombit. Prekazi nė mėnyrėn mė besnike e pėrcolli amanetin e luftėtarėve tė lirisė, jo vetėm duke e mbajtur syrin nė shėnjestėr, por duke pėrcjell jehonėn e pushkėve tė lirisė nga Prekazi nė Drenicė e nė Kosovė, jehonė qė i mbulonte tė gjitha tokat e pushtuara tė Shqipėrisė. A nuk e tregoi kėtė edhe Kulla e Shasivar Alisė, nė dimrin e ftohtė tė vitit 1945? A nuk u pėrsėrit kjo nga pasardhėsi i Emin Latit me 13 maj 1981, kur Tahir Meha mbuloi me turp njėsinė speciale tė policisė beogradase, duke i shkaktuar humbje tė mėdha edhe nė njerėz edhe nė teknikė luftarake agresorit, qė kishte aktivizuar pėr shuarjen e celulave kryengritėse. Tė gjitha kėto dhe shumė tė tjera qė s'u pėrmendėn, lanė gjurmė tė thella nė edukimin atdhetar tė Adem e Hamėz Jasharit dhe ēetės sė tij trime. Adem dhe Hamez Jashari do tė betohen para varrit tė Tahir Mehės, se do tė vazhdojnė luftėn pėr ēlirim deri nė fitore. Dhe, ecen guximshėm rrugės sė luftėtarėve kombėtarė, duke ngritur si nė aspektin organizativ, njashtu edhe duke rritur numerikisht, numrin nė rradhėt luftėtarėve tė lirisė e tė pavarėsisė, duke ngritur efikasitetin e luftės ēlirimtare, me ēka ndryshuan rrjedhat e historisė dhe hapen njė epokė tė re - Epokėn e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės. Demonstratat e vitit 1981, ngjarjet e Pranverės sė madhe studentore tė vitit 1981, tė cilat u shėndrruan nė Lėvizje tė madhe popullore, qė me vite mbajten tė ndezur flakadanin e lirisė e tė ēlirimit tė kombit, patėn ndikim tė fortė patriotik nė brezin qė formuan, organizuan dhe udhėhoqen politikisht dhe ushtarakisht Ushtrinė Ēlirimtare tė Kosovės. Adem Jashari dhe ēeta e tij ka qenė dhe ka mbetur bėrthama themeltare e UĒK-sė. Nė histori mundet edhe tė ndodhin ngjarje tė rastsishme, por Adem Jashari, ēeta dhe familja e tij nuk janė rastėsi e historisė, ata me ndėrgjegje e vendosmėri u pėrgatitėn pėr kthesėn vendimtare tė historisė sonė mė tė re. Adem Jashari nuk shkoi rastėsisht nė Shqipėri pėr tė pėrsosur artin e luftės, tė cilin e pėrvetėsonte me shpejtėsi tė rrufeshme, dallohej nga i gjithė brezi i tij. Nė pėrgatitjet ushtarake tregoi aftėsi dhe cilėsi tė larta nė pėrvetėsimin e artit tė pėrdorimit tė armeve tė ndryshme pėr luftėn ēlirimtare. Adem Jashari, ndryshimet qė po bėheshin nė vitet 90, i shihte me optimizėm, prandaj me vendosmėri e sinēeritet tė lartė nisi angazhimin e tij nė sferėn ushtarake, pėr organizimin e luftės ēlirimtare. Adem Jashari dhe ēeta e tij nuk ishin nisur nė rrugėn e luftės pėr liri, pėr hirė tė kėtij apo atij lideri, pse ky apo ai i paskan sytė e zinj. Ata ishin nisur pėr ēlirimin e Kosovės pa bėrė llogari meskine, karieriste apo grabitėse. Ata e donin Kosovėn e lirė e tė pavarur. Ata ishin tė liruar nga ideologjizmat, veē shqiptarizmės. Adem Jashari dhe ēeta e tij ndryshimet politike qė ndodhen nė vitet 90 i priti me optimizėm, besoj shumė, por nuk do tė kalojė shumė kohė dhe do tė zhgėnjehen se kasta e "re" e politikajve po bėhej pengesė e rrjedhave tė reja tė historisė, po ngulfaste shpirtin luftarak tė shqiptarėve liridashės. Kur nė fund tė vitit 1991, nė Kosovė po bėheshin arrestime tė tė gjithė atyre qė ishin pėrgatitur nė Shqipėri, Adem Jashari do tė njoftojė ēetėn e tij dhe tė kėrkojė nga ata, qė tė ishin vigjilent se ēdo natė armiku mund t“iu trokaste nė porta. Ai do t“iu thotė shokėve: "Armėt nuk i kemi marrė qė t“ia dorėzojmė armikut, por qė ta luftojmė deri nė fishekun e fundit". Mė fjalėn e komandantit u pajtuan tė gjithė. Dhe, nuk vonoi dita kur armiku do tė trokas nė portėn e Jasharėve. Ishte mėngjesi i hershėm i 30 dhjetorit 1991, ku armiku me njė makineri tė tėrė policore kishte rrethuar Jasharajt dhe kėrkuan dorėzimin e Adem Jasharit dhe Jasharėve tjerė. Adem Jashari me vėllezėr e shokė apelit tė armikut pėr dorėzim ju pėrgjigjen me breshėri armėsh nga shumė drejtime. Ishte e ēartė, ēeta e Prekazit kishte vendosur epokėn e luftės ēlirimtare, ata mes jetės se burgut e tė poshtėrimit kishin zgjedhur jetėn e lavdisė e tė lirisė, me tė gjitha pasojat qė mund t“i kishte. Vetėm tė guximshmit nėpėr kohė tė ndryshme i kanė ndėrruar rrjedhat e historisė, kėshtu ndodhi edhe me Adem Jasharin dhe ēetėn e tij. Kėshtu nisin aksionet luftarake mbi policinė e armikut, fillimisht nė Drenicė, e pėr t'u pėrhapur mė vonė ne Llap e Dukagjin, nė Drini e kudo nė Kosovė. UĒK po bėhėj shpresė pėr popullin dhe tmerr pėr armikun, armikut po i rrėshqiste dheu nėn kėmbė, pasigurinė e shihte tė ēdo kaēube. Adem Jashari ishte kudo. Ai po bėhej legjendė. Ai ishte kudo ku sulmohej armiku, ai ishte nė ēdo cep tė Kosovės. Vetėm frikacaket nuk mund t“i besonin trimėrive e tė bėmave tė Adem Jasharit, ata nuk dėshironin ndeshjen me armikun dhe sa herė qė ēeta e tij sulmonte e vriste policinė kriminale tė armikut do tė thonin: "Kėta janė dorė e zgjatur e armikut, janė tė Sheshelit apo tė Arkanit etj.", - dhe kjo nuk ishte diēka e re, dikush duhej tė mbulonte kolaborimin me Beogradin, por paraprakisht duhej akuzohej tjetri. Adem Jashari kishte shumė mundėsi, ai kishte zgjedhur me ndėrgjegje mundėsinė e luftės sė armatosur pėr liri e pavarėsi, anipse ai i dinte mundėsitė e veprimit luftarak tė UĒK-sė. Pas luftės se 26 nėntorit 1997, nė Llaushė tė Re, ku mori pjesė Ademi me ēetėn e tij, nga e cila armiku u tėrhoq me bisht nėn kėmbė, armiku do tė bėjė plane pėr zhdukjen e Adem Jasharit. Kjo do tė ndodhė me 22 janar 1997. Njė bandė kriminele kishte sulmuar familjen Jashari, me qėllim qė tė zhdukej kjo ēerdhe e rrezikshme e Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės. Por, falė gjakftohėsisė e guximit tė familjes dhe ndihmes qė erdhi nga ēeta, armiku u tėrhoq pa arritur qėllimin. Ato ditė e tėrė Kosova sikur ishte nė Lagjen e Jasharėve. Nuk ishte e vėshtirė ta kuptoje mesazhin qė kishte lėnė armiku. Armiku ishte tėrhequr i bindur se nuk kishte gjetur mėnyren e eliminimit tė Adem Jasharit dhe familjes Jashari. Armiku dėshironte qoftė edhe largimin e Jasharajve nga trojet e tyre, por Jasharajt nuk i lėshonin trojet stėrgjyshore. Ata as tė vdekur nuk donin tė shkuleshin nga vendi i tyre, pėr ēka kishin nisur luftėn. Adem Jashari dhe gjithė Jasharajt nuk e donin ikjen e poshtėrimin, ata e dėshironin qėndresėn, e donin lirinė dhe pavarėsinė e Kosovės. Armiku pas disfatės sė 22 janarit kishte filluar pėrgatitjet pėr njė sulm tė pėrmasave tė mėdha policore dhe ushtarake, dhe ky sulm do tė fillojė nė mėngjesit e hershėm tė 5 prillit 1998, pak ditė pasi policia armike kishte pasur njė disfatė tė Lisat Binak, nė Likoshan. Kėtė herė forca tė mėdha ushtarake dhe policore e kishin rrethuar Prekazin, me orientim kryesor Lagjen e Jasharėve. Lufta pėr eliminimin e Jasharėve ishte e rreptė. Armiku Prekazin e kishte vendosur nė rreth tė hekurtė dhe sulmonte nga shumė anė. UĒK-ja aso kohe i kishte mundėsitė e kufizuara tė sulmit e tė depėrtimit. Adem Jashari dhe ēeta e tij sulmit armik ju pėrgjigjen me sulm. Lufta qė zhvilloi Adem Jashari me shokė qė e madhe. Sulmi i armikut vinte nga larg. Pas njė rezistence tė gjatė dhe herioke, armiku arriti tė djegė e shkatėrrojė Lagjen e Jasharėve, por jo kurrė vendosmėrinė pėr tė vazhduar luftėn pėr liri e pavarėsi. Adem Jashari deri nė vdekje luftoi e kėndoi, jo vdekja e Adem Jasharit nuk ėshtė vdekje ėshtė pėrjetėsi. Lufta pėr Prekazin qė e ashpėr. Qėndresa ishte e madhe. Ushtria Ēlirimtare e Kosovės humbi prijetarin e saj. Kosova fitoi komandantin legjendar. Me aktin e rėnies se Jasharėve, Kosova mundi frikėn dhe pėr lirinė e pavarėsinė u hapen shtigje tė reja. Adem Jashari - legjendė, solli kualitet tė ri nė filozofinė dhe mendėsinė e shqiptarėve pėr jetėn, atdheun, lirinė pėr nderin dhe dinjitetin e kombit. Rėnia heroike e Adem Jasharit i dha shtytjen mė tė fuqishme mobilizimit, strukturimit dhe profesionalizimit tė Ushtrisė Ēlirimtare tė Kosovės. Ushtria Ēlirimtare e Kosovės fitoi hapėsira tė reja veprimi. Komandanti Legjendar i UĒK-sė Heroi Adem Jashari - me jetėn, veprėn dhe lavdinė e tij i dha kualitete dhe pėrmasa tė reja 28 Nėntorit - Festės sonė Kombėtare. RAMUSH HARADINAJ ________________________ Pėr shumė shqiptarė nė Kosovė, Haradinaj ėshtė hero i modelit klasik-djali i vrazhdė dhe trim qė bėri vepra tė mira duke pasur guximin tė luftojė pėr idealet e tij. Ka Lindur nė fshatin Gllogjan mė 3 korrik, 1968, fėmija i dytė nga nėntė femijė nė familjen e tij. Sikur tė gjithė shqiptarėt e kosovės tė lindur nė vitet e gjashtėdhjeta, Haradinaj vijoi mėsimet, pas pėrfundimit tė shkollės sė mesme nė vitin 1987, ai e kreu shėrbimin e detyrueshėm ushtarak nė Ushtrinė Popullore Jugosllave, duke treguar talent tė mjaftueshėm ushtarak, gjė qė ēoi nė gradimin e tij si oficer komandant-gjė e rrallė kjo pėr shqiptarėt. Pas ushtrisė, Haradinaj fillimisht deshi tė studionte astronomi nė univerzitetin e Prishtinės, nė atė kohė tė udhėhequr nga serbėt. Por ishte pamundėsuar njė gjė e tillė pėr shkak se disa nga anėtarėt e familjes sė tij kishin pasur probleme me autoritetet. Nė vend tė studimit, ai shkoi nė Lucern, Zvicėr, ku sė bashku me xhaxhanė e tij e krijoi njė biznes pėr ndėrtim. Gjatė njė vizite tė tij nė Kosovė nė mars tė vitit 1991, Haradinaj u zu nė mes tė njė vale protestash dhe kryengritjesh qė po ndodhnin nė Kosovė si reagim ndaj njė numri tė ligjeve anti-shqiptare tė implementuara nėn urdhėrat e kriminelit serb Slobodan Milosevic. Haradinaj ishte mbajtur nė paraburgim pėr njė natė dhe ishte marrė nė pyetje nga policia serbe. Pas lirimit tė tij, ai u kthye nė Zvicėr ku nga ekzili, Haradinaj pėrcjellte gjersa Milosevic vazhdonte ta dezintegronte Kosovėn duke i larguar shqiptarėt nga univerziteti dhe duke i pėrzėnė ata nga pozitat shtetėrore tė punės. Ai u inkuadrua nė Lidhjen Popullore tė Kosovės, LPK, grup radikal i shqiptarėve emigrantė me banim nė Zvicėr, tė cilėt qė njė kohė ishin duke thirrur shqiptarėt tė pėrdorin ēdo mjet tė mundshėm-pėrfshirė kėtu kryengritjen e armatosur- pėr tė siguruar pavarėsinė e Kosovės. Gjatė kohės nė ekzil, ai u dashurua me njė femėr finlandeze dhe filloi tė jetonte me tė. Nga koha nė kohė, ai kthehej nė Kosovė ilegalisht duke kaluar nėpėr male nga Shqipėria, nganjėherė duke sjellur edhe armė me vete. Nė mars tė vitit 1997, njė varg investimesh mashtruese piramidale u shembėn nė Shqipėri, duke e sjellur vendin nė njė gjendje anarkie. Gjersa popullata atje ndėrrmori njė aksion tė gjerė shkatėrrimi-duke zbrazur arsenalet e miliona Kallashnikovėve, granatave, minave tokėsore, minahedhėsve dhe municionit-Haradinaj fluturoi pėr nė Shqipėri dhe filloi grumbullimin e armėve. Ai e dinte se tragjedia nė Shqipėri do tė shėrbente pėr pajisjet pėr ushtrinė ēlirimtre tė Kosovės, UĒK. Ai mblodhi njė grup tė njerėzve, duke pėrfshirė kėtu edhe vėllain e tij, Luanin, nė aksion tė bartjes sė armėve pėrtej kufirit. Nė maj tė vitit 1997, grupi i Haradinaj i ngarkuan armėt nė shpinė dhe kaluan kufirin pėr nė Kosovė. Mirėpo pak pasiqė kaluan kufirin, ata u zunė nė pritė nga trupat serbe. Luani u vra, dhe njė nga personat tjerė u plagos rėndė. Grupi u tėrhoq dhe Haradinaj e barti trupin e vėllaut tė tij pėrtej kufirit pėr ta varrosur dhe pastaj u kthye nė Zvicėr. Dy muaj mė vonė, u kthye nė Shqipėri, kapėrceu malet prapė pėr tė ardhur nė Kosovė dhe e themeloi bazėn e tij nė fshatin e lindjes nė Gllogjan. Ai e shėndrroi shtėpinė e familjes sė tij nė bazė tė UĒK-sė dhe ndihmoi nė ndėrtimin e ushtrisė guerile tė rajonit tė Dukagjinit, duke e transformuar njė grup tė djemve tė rinjė nė njė forcė qė do ta trondiste regjimin serb. Nė mars tė vitit 1998, gjatė pėrpjekjeve tė tyre pėr ta eliminuar UĒK-nė, trupat serbe ndėrrmorėn njė sulm nė Gllogjan, duke pėrdorur helikopterė dhe makina tė blinduara. Duke iu falenderuar njė vargu tė rastėsive fatlume dhe konfuzionit nga ana serbe, grupi e mbijetoi sulmin, edhe pse Haradinaj u plagos disa herė. Gjatė dy viteve tė ardhshme, Haradinaj do ta humbte edhe vėlla tjetėr dhe disa nga shokėt e tij tė ngushtė nė luftime. Por gjersa UĒK shėndrrohej nė njė forcė guerrile, Haradinaj e fitoi reputacionin e njė lufėtari qė nuk i frikėsohet asgjėje. Sė shpejti ai zhvilloi marrėdhėnje me zyrtarėt e Shteteve tė Bashkuara duke u bėrė i vlefshėm pėr ta ushtarakisht dhe pėr intelegjencė. Ramushi respektohej nė mesin e bashkėluftėtarėve tė tij dhe konsiderohej i vlefshėm nga amerikanėt. Pas luftės, Haradinaj u zgjodh zv.komandant i Trupave pėr Mbrojtjen e Kosovės (TMK), forcė kjo e krijuar sipas modelit tė Gardės Kombėtare tė Shteteve tė Bashkuara. Sidoqoftė, pas njė kohe Haradinaj dha dorėheqje nga posti i tij dhe e themeloi partinė e tij politike, Aleanca pėr Ardhmėrinė e Kosovės, AAK. I rrjedhshėm nė gjuhėn frėnge dhe angleze, politikani i ri la pėrshtypje tė mira tek zyrtarėt e huaj dhe gazetarėt, dhe gjersa partitė tjera politike pėrqėndroheshin kryesisht nė ēėshtjen e pavarsisė, Haradinaj mbėshteste rėndėsinė e ndėrtimit tė rrugėve dhe shkollave. Pėrkundėr komenteve kontraverze, Haradinaj mbetej person i popullarizuar. Biografia e tij nė dy pjesė nė formė tė intervistės sė zgjatur u publikua nga njė ndėr shtėpitė botuese mė tė famshme nė Kosovė, dhe ishte ndėr librat mė tė shitur. Nė Kosovėn Ramushi gėzon pėrkrahje besnike. Ne kemi njerėz tjerė pėr politikė, thonin fshatarėt e rajonit tė Dukagjinit. Por nėse serbėt kthehen, ne e kemi Ramushin. Pas zgjedhjeve tė vitit tė shkuar, AAK hyri nė koalicion me partinė nė udhėheqje LDK dhe Haradinaj u zgjodh kryeministėr I Kosovės. Emėrimi i tij i zemėroi si serbėt ashtu edhe diplomatėt perėndimorė, shumica prej tė cilėve i bėnė thirrje Misionit tė Kombeve tė Bashkuara nė Kosovė tė pengojnė emėrimin e tij. Gazeta -The New York Times- kritikoi ashpėr emėrimin e tij nė njė editorial. Mirėpo, Soren Jessen-Pettersen, shefi i Misionit tė KB nė Kosovė, refuzoi tė intervenojė, duke deklaruar se, Nėse unė do ti thoja Jo kėtij emėrimi, unė do ti thoja Jo demokracisė Sipas tė gjitha burimeve, pasiqė u emėrua, Haradinaj dėshmoi tė jetė njė lider efektiv dhe dinamik, duke mbėshtetur njė pilot projekt qė i ofronte autonomi tė limituar njė zone tė dominuar nga serbėt nė afėrsi tė Prishtinės. Ramushi ėshtė njeri i politikės dhe i luftes -
 
   
Download From soft82.com
  This website was created for free with Own-Free-Website.com. Would you also like to have your own website?
Sign up for free